Το κάστρο των Ιπποτών

 

Στα βόρεια της Καρδάμαινας, κτισμένο σε στρατηγική θέση σε οροπέδιο της κεντρικής Κω, δεσπόζει το επιβλητικό κάστρο. Ιδρυμένο από τον Helion de Villencuve μεγάλο μάγιστρο των Ιωαννιτών Ιπποτών, που κατέλαβαν οριστικά την Κω το 1337, υπέστη επανειλημμένες προσθήκες και μετασκευές τόσο κατά την περίοδο της Ιπποκρατίας όσο και στα χρόνια της Οθωμανικής κυριαρχίας μετά το 1522. Ο περίβολος του κάστρου έχει τη μορφή ακανόνιστου πενταπλεύρου. Η είσοδος στο εσωτερικό γινόταν από την κύρια πύλη  στη βόρεια πλευρά του τείχους πάνω από την οποία είναι εντοιχισμένη πλάκα με το οικόσημο του μεγάλου μαγίστρου Pierre d'Aubusson και με την χρονολογία 1494. Σε λίγο μεταγενέστερα χρόνια, ίσως την εποχή του μεγάλου μαγίστρου Carretto (1513-21), κρίθηκε σκόπιμη η ανέγερση οχυρού ημικυκλικού προμαχώνα, ο οποίος περιέβαλλε για προστασία την πύλη εισόδου. Στον προμαχώνα ανοίχτηκε τότε εξωτερικά δεύτερη πύλη. Στο εσωτερικό του κάστρου σώζονται ερείπια πολλών κτισμάτων, κυρίως σπιτιών, αφού χριστιανικός πληθυσμός εξακολούθησε να ζει μέσα στο κάστρο ως τις αρχές του 19ου αι., σύμφωνα με μαρτυρίες των περιηγητών. Διατηρούνται επίσης δυο ναϊσκοι. Η εκκλησία του Αγίου Νικολάου διασώζει ίχνη τοιχογραφιών 15ου-16ου αι. και φέρει εντοιχισμένη πλάκα πάνω από την είσοδο, σε δεύτερη χρήση, με την χρονολογία 1520 και τρία οικόσημα, ένα των οποίων ταυτίζεται με το οικόσημο του μεγάλου μαγίστρου Carretto. Η Αγία Παρασκευή είναι μονόχωρος ναός που καλύπτεται εσωτερικά με οξυκόρυφη καμάρα και χρονολογείται την περίοδο της Τουρκοκρατίας. Το κάστρο συναποτελούσε μαζί με τα άλλα κάστρα της Κω - στην πόλη, στο παλιό Πυλί, στην Κέφαλο - και των άλλων νησιών της Δωδεκανήσου, μια οχυρή γραμμή άμυνας στο νοτιοανατολικό Αιγαίο.  

Η Ιπποκρατία στην Κω άρχισε το 1314 και κράτησε έως το 1523.

Απόσπασμα από το βιβλίο "Καρδάμαινα - Αρχαία Αλασάρνα"

Επος 1940: Τι ήταν το Σύνταγμα Εθελοντών Δωδεκανησίων

 Μια ιδιαίτερη περίπτωση του ελληνο-ιταλικού πολέμου του 1940 αποτελεί το "Σύνταγμα Εθελοντών Δωδεκανησίων". Αποτελεί ιδιαίτερη περίπτωση διότι τα νησιά της Δωδεκανήσου βρισκόταν υπό ιταλική κατοχή (από το 1912), αλλά αυτό δεν εμπόδισε τους Δωδεκανησίους να πάρουν μέρος στον αγώνα για την προάσπιση της εθνικής ανεξαρτησίας. Εκατοντάδες Δωδεκανήσιοι κάθε ηλικίας έσπευσαν να καταταγούν στο "Σύνταγμα Εθελοντών Δωδεκανησίων", ενώ ευελπιστούσαν ότι το "Σύνταγμα" αυτό θα δραστηριοποιούνταν στα Δωδεκάνησα για την απελευθέρωση των νησιών. Επικεφαλής της προσπάθειας για τη συγκρότηση του "Συντάγματος" ήταν η δωδεκανησιακή νεολαία Αθηνών που δυναμικά ζητά να καταταγεί στο Στρατό. Η αποδοχή του αιτήματος αρχικά απορρίπτεται. Κατόπιν ορίσθηκε η Κεντρική Δωδεκανησιακή Επιτροπή υπό τον Ιωάννη Καζούλη και μετά από επιμονή ο Ιωάννης Μεταξάς κάνει δεκτή την κατάταξη των ιταλικής υπηκοότητας Δωδεκανησίων  και την συγκρότηση "Συντάγματος Δωδεκανησίων" ως τακτικής Μονάδας του Ελληνικού Στρατού παρά τα προβλήματα εξοπλισμού και διοικητικής μέριμνας που υπήρχαν. Η κατάταξη διήρκεσε από τις 20 Νοεμβρίου μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 1940 και παρουσιάστηκαν συνολικά 1.924 εθελοντές κάθε ηλικίας, επαγγέλματος και μορφωτικού επιπέδου.Η σύνθεση του "Συντάγματος Δωδεκανησίων" ανά νησί προέλευσης των εθελοντών καταγράφεται από τον Μάρκο Κλαδάκη ως εξής: Αστυπάλαια 12, Κάλυμνος 433, Κάρπαθος 309, Κάσος 25, Καστελλόριζο 48, Κως 109, Λειψοί 3, Λέρος 98, Νίσυρος 67, Πάτμος 20, Ρόδος 126, Σύμη 262, Τήλος 8, Χάλκη 9, κάτοικοι εξωτερικού 57. Έτσι το "Σύνταγμα" προωθήθηκε στο μέτωπο όπου πήρε μέρος σε επιχειρήσεις μαζί με άλλες μονάδες και μετά την εισβολή των Γερμανών άρχισε η υποχώρηση του ελληνικού στρατού τον Απρίλιο του 1941 και οι εθελοντές ταλαιπωρήθηκαν αφάνταστα, αλλά κατόρθωσαν να φτάσουν στην Αθήνα. Πολλοί από το ιστορικό "Σύνταγμα" μπόρεσαν να καταφύγουν στη Μέση Ανατολή και κατετάγησαν στις ελληνικές συμμαχικές δυνάμεις και στον Ιερό Λόχο.

Θυμάστε την ΜΟΜΑ; Τι ήταν οι ΜΟΜΑ;

Οι Μικτές Ομάδες Μηχανημάτων Ανασυγκροτήσεως (κοινώς γνωστή με το ακρωνύμιο ΜΟΜΑ) ήταν ελληνική στρατιωτική οργάνωση κατασκευαστικού χαρακτήρα η οποία ήταν ενεργή από το 1957 έως το 1992. Μετά από τις τεράστιες καταστροφές στις διάφορες υποδομές της που υπέστη η χώρα κατά την διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου πολέμου αλλά και του εμφυλίου πολέμου (1946-1949), το 1957 κλήθηκαν και οι Ένοπλες Δυνάμεις της χώρας να συμβάλλουν στην ανασυγκρότηση της. Γι αυτό τον σκοπό συγκροτήθηκαν στις έδρες των σπουδαιότερων νομών επτά Μικτές Ομάδες Μηχανημάτων Ανασυγκροτήσεως. Οι ΜΟΜΑ ήταν κατασκευαστικές Μονάδες διοικητικά και αναλάμβαναν την εκτέλεση έργων που τους ανέθετε η προϊσταμένη αρχή στο νομό της έδρας των ή σε γειτονικούς νομούς. Το προσωπικό των Μονάδων αποτελούνταν από αξιωματικούς και οπλίτες του Μηχανικού, τεχνικά καταρτισμένους αλλά και με μικρό ποσοστό αξιωματικών από τα λοιπά όπλα του Στρατού ή και κλάδων των Ενόπλων Δυνάμεων (Ναυτικό, Αεροπορία), καθώς επίσης και με πολιτικό μόνιμο ή με συμβάσεις τεχνικό προσωπικό (γραφείς, μηχανικοί, οδηγοί τεχνίτες, χειριστές μηχανημάτων, εργάτες κ.λ.π). Σε περίοδο ειρήνης με λογικό κόστος εκτέλεση των έργων που τις αναθέτονταν με διάφορα κυβερνητικά προγράμματα και μάλιστα στη νησιωτική και ορεινή Ελλάδα όπου δεν υπήρχε ενδιαφέρον των εργοληπτών. Η ανάθεση εκτέλεσης μικρών κοινωφελών έργων τοπικού ενδιαφέροντος για την ωφέλεια Δήμων, Κοινοτήτων, Συλλόγων και Οργανισμών ιδίως σε ακριτικές περιοχές.  Οι ΜΟΜΑ, έδιναν το «παρών» στις φυσικές καταστροφές που έπλητταν τον Ελλαδικό χώρο, όπως σεισμοί, πυρκαγιές, χιονοπτώσεις, πλημμύρες. Αυτή η ειδική υπηρεσία (ΜΟΜΑ) με το άρθρο 18 του Ν. 2026/92 καταργήθηκε και διαλύθηκε και μεγάλος αριθμός μηχανημάτων εκποιήθηκε σε ιδιώτες. Το εύλογο ερώτημα όμως είναι γιατί ο τεράστιος αυτός κρατικός οργανισμός με τόση μεγάλη προσφορά διαλύθηκε; Η απάντηση σύμφωνα με την ιστοσελίδα του «Συνδέσμου Αποφοίτων Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων, Τάξεως 1976» απ’ όπου και αλιεύσαμε το κείμενο,  πρέπει να αναζητηθεί στα διάφορα συγκρουόμενα οικονομικά συμφέροντα και στην πολιτική της εκάστοτε κυβέρνησης. Από τη δεκαετία του ’80 ζητούταν από τις κυβερνήσεις, η περικοπή πιστώσεων προς τις ΜΟΜΑ για την εκτέλεση έργων. Στη συνέχεια άρχισε να αναπτύσσεται μέσα στο πολιτικό προσωπικό των ΜΟΜΑ ο διορισμός υπαλλήλων εις βάρος πιστώσεων των έργων με αποτέλεσμα εκτέλεση πολλών εξ αυτών, να μη θεωρείται πια οικονομικά συμφέρουσα. Τέλος, στην δεκαετία του ’90 μετά από έντονες πιέσεις μεγαλοεργολάβων και μεγαλοεκδοτών, η κυβέρνηση αποφάσισε με το Ν.2026/92 την διάλυση των ΜΟΜΑ…  

Χοιροσφάγια: Ένα παμπάλαιο έθιμο…

 

Η σφαγή του χοίρου στο τέλος του χρόνου,είναι μια αρχαία συνήθεια με τόσο βαθιές ρίζες που της έχει επιτρέψει να επιζήσει για πολλούς αιώνες. Οι Έλληνες τον έκτο αιώνα μ.Χ. έκαναν το ίδιο πιστεύοντας ότι η θυσία του χοίρου θα τους εξασφάλιζε καλή σοδειά και γόνιμη χρονιά. Ο χοίρος αποτελούσε ίσως το βασικότερο στοιχείο της οικονομίας ενός σπιτιού, αφού ένας χοίρος (150-200 κιλών) αρκούσε για να καλύψει τις ετήσιες ανάγκες της οικογένειας σε κρέας. Η οικογένεια κάθε χρόνο αγόραζε και τάιζε το γουρουνόπουλο, και όταν έφτανε η ώρα της σφαγής καλούσε τους συγχωριανούς που θα βοηθούσαν. Δεν ήταν δύσκολη η ανατροφή του, αφού το μικρό γουρουνάκι έτρωγε τα πάντα!Έτρωγε όλα τα αποφάγια, και όταν δεν υπήρχαν, έφτιαχναν τον λεγόμενο «χουμά». Μέσα σε ένα κουβαδάκι νερό, έριχναν δύο η τρείς φούχτες «πίτερα» (πίτουρα), που τα ανακάτευαν. Άλλη τροφή ήταν ο ορός από την πήξη του γάλακτος, το τυρόγαλο, ο οποίος κι αυτός λεγόταν χουμάς. Ακόμα ιδιαίτερη τροφή ήταν τα βελανίδια που είχαν την ιδιότητα σαν τροφή, να κάνουν ιδιαίτερα νόστιμο το κρέας του χοίρου. Όλες αυτές οι ποικίλες τροφές, είχαν σαν αποτέλεσμα το κρέας του χοίρου να είναι πολύ νόστιμο, παρ’ όλο που χαρακτηρίζεται το πιο βρώμικο ζώο, και μετά από αυτό η αλανιάρα κότα, και αυτό γιατί τρώγανε ότι βρουν! Τους χοίρους τους έσφαζαν στο τέλος του χρόνου, από το Φθινόπωρο προς τον Νοέμβριο. Σε αυτή την οικογενειακή εκδήλωση, τα λεγόμενα χοιροσφάγια, έσμιγαν συγγενείς, φίλοι και οι γνωστοί. Μάλιστα, σ' εκείνες τις εποχές που οι άνθρωποι ενδιαφερόντουσαν για τον διπλανό τους, έδιναν λιχουδιές για να γευτούν και να χαρούν και αυτοί που δεν είχαν δικό τους χοίρο.Το σφάξιμο του χοίρου, αν και ήταν μέρος της πραγματικότητας εκείνων των χρόνων, εν τούτοις αποτελούσε μια άγρια εργασία από τη φύση της και το θέαμα ήταν αποτρόπαιο. Όμως, όλοι είχαμε εξοικειωθεί με την ύπαρξή τoυ και την αναγκαιότητά τoυ. Για την σφαγή χρειάζονταν 5-6 άτομα. Τέσσερις κρατούσαν τα πόδια του χοίρου, που τον είχαν βάλει κάτω και τον είχαν γυρίσει ανάποδα, και ένας καθόταν επάνω του και προσπαθούσε να βρει το καρύδι του χοίρου στον λαιμό του, για να τον σφάξει. Οι φωνές του χοίρου ήταν ανατριχιαστικές.Σήμερα τα χοιροσφάγια δεν είναι παρά μια ακόμα ευκαιρία για γλέντι και φαγοπότι. Τον παλιό καιρό, όμως, τότε που τα νησιά ήταν φτωχά και απόμακρα και έπρεπε αναγκαστικά να είναι αυτάρκη, τα χοιροσφάγια ήταν το σημαντικό γεγονός του χειμώνα. Συγγενείς, φίλοι και γείτονες μαζεύονταν όχι μόνο για να γλεντήσουν με τους λαχταριστούς μεζέδες, να δοκιμάσουν το καινούριο κρασί και τη ρακή, αλλά κυρίως για να βοηθήσουν στη σφαγή και τις εργασίες της συντήρησης του κρέατος.

ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΚΑΡΔΑΜΑΙΝΑΣ -ΔΙΑΤΕΛΕΣΑΝΤΕΣ ΠΡΟΕΔΡΟΙ

 

Σε μια προσπάθειά μας να καταγράψουμε τους διατελέσαντες Προέδρους και Δημάρχους της Κοινότητάς και νυν δήμου μας, ψάχνοντας και ρωτώντας,  διαπιστώσαμε ότι αρχίζουν περίπου πριν το 1912.Όμως θα αρχίσουμε την αναφορά μας από το 1960. Πρέπει να σημειώσουμε ότι μέχρι το 1960  οι Πρόεδροι διορίζονταν λόγω της αστάθειας του Πολιτεύματος, όπως επίσης και στην περίοδο της δικτατορίας 1967-1974.

ΠΡΙΝ ΤΟ 1960

ΧΑΤΖΗΑΜΑΛΛΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ

ΠΙΖΑΝΙΑΣ ΗΛΙΑΣ (ΔΙΟΡΙΣΘΕΙΣ)

ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΙΩΡΓΟΣ (ΔΑΣΚΑΛΟΣ)

ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΙΩΑΝΝΗΣ (ΚΑΤΣΑΣ ΚΑΤΣΑΣ)

ΧΑΝΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΣ

1960-1972 ΒΑΛΗΝΑΚΗΣ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ

1973-1974 ΞΕΝΙΚΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ (ΔΙΟΡΙΣΘΕΙΣ)

1975-1978 ΧΑΤΖΗΝΙΚΟΛΑΟΥ ΓΕΩΡΓΙΟΣ

1979-1986 ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ ΚΩΣΤΑΣ

1987-1994 ΧΑΤΖΗΣΤΕΦΑΝΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ

1995-1998 ΜΠΙΛΛΗΣ ΣΤΕΡΓΟΣ

----------------

ΔΗΜΟΣ ΗΡΑΚΛΕΙΔΩΝ

----------------

1999-2002 ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ

2003-2006 ΒΑΡΚΑΣ ΘΕΟΔΟΣΙΟΣ

2007-2010 ΜΠΙΛΛΗΣ ΣΤΕΡΓΟΣ

-----------------

ΔΗΜΟΣ ΚΩ

-----------------

2011-2015 ΚΑΙΣΑΡΛΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ

2015-2019 ΚΥΡΙΤΣΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ

2019-2023 ΝΙΚΗΤΑΡΑΣ ΘΕΟΔΟΣΙΟΣ

 

Ο σεισμός της 23ης Απριλίου 1933

 

Το επίκεντρο του σεισμού ήταν σε βάθος 30 με 45 χιλιομέτρων. Ο σεισμός προκάλεσε το θάνατο περίπου 200 ανθρώπων, τον τραυματισμό 600 ατόμων και εκτεταμένες καταστροφές στην πόλη της Κω, τα χωριά Αντιμάχεια και Ασφενδιού καταστράφηκαν ολοσχερώς και εκτεταμένες ήταν οι ζημιές επίσης στην Καρδάμαινα. Εικοσιπέντε δευτερόλεπτα ήταν αρκετά για να αλλάξει η σύγχρονη ιστορία στο νησί της Κω. Στις 8.05 το πρωί της Κυριακής της 23ης Απριλίου 1933, ανήμερα του Αγίου Γεωργίου και του Αγίου Θωμά, πολλοί από τους κατοίκους κατευθύνονταν προς τις εκκλησίες,  ενώ άλλοι ήδη παρακολουθούσαν την Θεία λειτουργία. Ευτυχώς οι περισσότεροι δε βρίσκονταν στα σπίτια τους ή δεν κοιμούνταν. Ο Μπενίτο Μουσολίνι πληροφορείται τα δυσάρεστα γεγονότα και δίνει εντολή για βοήθεια τόσο προς την κυβέρνηση του, όσο και προς τον στρατό αλλά και τον ιταλικό Ερυθρό Σταυρό. Ωστόσο, επιβάλλει και στρατιωτικό νόμο για να αντιμετωπιστούν τα πλιάτσικα από τους εξαθλιωμένους κατοίκους.Τη νήσο επισκέπτεται άμεσα ο διοικητής Μάριο Λάγκο ο οποίος επιθεωρεί προσωπικώς τα μέτρα ασφαλείας. Παρά τις προσπάθειες της ιταλικής κυβέρνησης να οργανώσει όσο το δυνατόν γρηγορότερα τις υποδομές και να δώσει στους κατοίκους τροφή και νερό για πολλούς μήνες επικρατεί χάος στο νησί. Οι πρώτες ανταποκρίσεις δημοσιογράφων που καταφέρνουν να φτάσουν μία εβδομάδα αργότερα, είναι σοκαριστικές. Τα πάντα έχουν ισοπεδωθεί. Εξαθλιωμένοι κάτοικοι περπατούν στο δρόμο αναζητώντας λίγη τροφή και νερό. Ορφανά κλαίνε στο δρόμο.  Στο νεκροταφείο του νησιού ο απόλυτος θρήνος. Πολλοί έχουν χάσει τις οικογένειες τους και τους συγγενείς τους. Μετά το αρχικό σοκ η κατάσταση ξεφεύγει από τον έλεγχο. Οι ιταλικές αρχές αντιμετωπίζουν καταστάσεις αναρχίας και πλιάτσικα.  Ο Μουσολίνι δίνει εντολή να εκτελείται όποιος συλλαμβάνεται να κλέβει ή να παραβαίνει τους αυστηρούς νόμους που επιβάλλει η ιταλική αστυνομία.Η βιβλική καταστροφή έδωσε την ευκαιρία στην ιταλική κυβέρνηση να ανοικοδομήσει νέα κτίρια πολλά από τα οποία σώζονται σήμερα σε άριστη κατάσταση.

Το λαούτο ή λαγούτο!!!

 

Η αξία του δημοτικού τραγουδιού και τα συναισθήματα που εδώ και δεκαετίες αφήνει ανεξίτηλα στις καρδιές των ανθρώπων, είναι συνυφασμένα με τα μοναδικά λαϊκά μας μουσικά όργανα. Περίοπτη θέση στα παραδοσιακά αυτά όργανα κατέχει το λαούτο.  Ένα όργανο ξακουστό σε πολλές περιοχές, οι νότες του οποίου έχουν συνοδεύσει χιλιάδες παραδοσιακούς χορούς σε πανηγύρια και όχι μόνο! Λαούτο είναι ένα παραδοσιακό μουσικό όργανο που χρησιμοποιείται σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Σε ορισμένα μέρη μάλιστα το λένε  και λαγούτο. Το λαούτο ή λαγούτο, είναι έγχορδο όργανο, που στην ελληνική παραδοσιακή μουσική χρησιμοποιείται κυρίως σαν συνοδεία σε βιολί, λύρα, κλαρίνο, ή άλλα όργανα. Το λαούτο στην πρώτη του μορφή δεν ήταν τίποτα περισσότερο από ένα κλαδί λυγισμένο σαν τόξο, πάνω στο οποίο τεντώνονταν πολλές  εντέρινες χορδές. Το χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι Άραβες για να συνοδεύουν τα τραγούδια τους, τοποθετώντας μάλιστα συχνά μια νεροκολοκύθα στο κάτω μέρος για αντηχείο… Το λαούτο το φέρνουν πρώτοι στην Ευρώπη οι Μαυριτανοί, κατακτητές της Ισπανίας και οι κάτοικοι αυτής της χώρας ξετρελαίνονται με τον ήχο του. Πολύ περισσότερο, όταν οι Σταυροφόροι του 11ου αιώνα φέρνουν μαζί τους από τους Αγίους Τόπους και το αραβικό λαούτο, με τις τέσσερις χορδές που παίζονταν με φτερό χήνας. Στο χαρακτηριστικό σχήμα αχλαδιού και με το απαραίτητο πενάκι που το συνοδεύει, τα λαούτα κατασκευάζονταν μέχρι και το 19ο αιώνα σε 3 διαφορετικά μεγέθη, με το μεσαίο να είναι το πλέον διαδεδομένο στις μέρες μας, έχοντας συνοδεύσει αμέτρητους παραδοσιακούς χορούς. Ο Bob Marley είχε δηλώσει το 1965 ότι το λαούτο είναι το αγαπημένο του όργανο και του θυμίζει κάτι από Ελλάδα. Μάλιστα, όταν είχε ερωτηθεί τι είναι αυτό που βρίσκει τόσο ξεχωριστό στο λαούτο, είχε δηλώσει χαρακτηριστικά: 

«Ο ήχος του είναι μοναδικός, σε πηγαίνει αλλού, είναι σαν το καλό τσιγάρο»

                  

Με ένα καράβι μνήμες κι όνειρα - "μάνα θα πάω στα καράβια"

 

Στα μέσα της δεκαετίας του '50 με αρχές της δεκαετίας του '60, πολλά νέα παιδιά από το χωριό μας, έφευγαν για τα καράβια, αφού στο χωριό δεν μπορούσαν να καθίσουν, όσοι δεν μορφώθηκαν εννοείται ή δεν πέρασαν σε κάποια σχολή. Τα πιο πολλά από τα παιδιά αυτά έβγαζαν ναυτικό φυλλάδιο και μπάρκαραν στα καράβια, ναύτες, έχοντας πάντα στο μυαλό τους να βγούνε στην Αμερική ή στην Αυστραλία για μια καλύτερη ζωή. Καημός δυσβάσταχτος η ξενιτιά, για το χωριό μας κυρίως την δεκαετία του '60, έκανε πολλές ελληνικές οικογένειες κομμάτια. Ήταν δύσκολα εκείνα τα χρόνια στο χωριό. Φτωχικά.  Μέγα παράπονο για τους γονιούς και, κυρίως, για τη μάνα, να χάνει το παιδί της. Παλαιότερα, το ταξίδι για μακρινά μέρη διαρκούσε πολύ, τα μέσα και οι τρόποι επικοινωνίας ήταν ελάχιστα, κι αυτό έκανε τον πόνο αβάσταχτο. Μόνο ένα γράμμα έφτανε κάπου – κάπου, κι αυτό αποτελούσε το μοναδικό σημείο επαφής με τα αγαπημένα πρόσωπα στην ξενιτιά, γι’ αυτό και ο ταχυδρόμος έπαιζε, παλαιότερα, σημαντικό ρόλο στην ελληνική ύπαιθρο. Η δεκαετία του’ 50 ήταν όμως δεκαετία για όλη την Ελλάδα της μετανάστευσης…Τα υπερωκεάνια «Πατρίς» και «Βασίλισσα Φρειδερίκη», ήταν αυτά που μετέφεραν, κυρίως, τα νιάτα τής Ελλάδας στην ξενιτιά, καραβιές – καραβιές. Ο αποχαιρετισμός στο λιμάνι τού Πειραιά, ως επί το πλείστον, και στο (παλαιό) αεροδρόμιο του Ελληνικού, αργότερα, θα μείνουν χαραγμένες, για πολλά χρόνια ακόμα, στη μνήμη των κατοίκων. Πολλοί νέοι του χωριού, προσπαθούσαν να βγάλουν ναυτικό φυλλάδιο για να δουλέψουν ως κατώτατο πλήρωμα. Στη στεριά, η ανεργία τούς είχε κόψει τα φτερά. Στη θάλασσα, ο ανοικτός ορίζοντας έμοιαζε γεμάτος προοπτικές... Εκεί έλπιζαν να βρουν τη διέξοδο στα προβλήματά τους. Άλλοι χωριανοί αναχωρούσαν ως μετανάστες από το λιμάνι του Πειραιά, χωρίς να ξέρουν τη γλώσσα της νέας χώρας που είχαν για προορισμό,  ωστόσο τα δύο μεγάλα κίνητρα της μετανάστευσης που ήταν η δυστυχία και η φτώχεια, υπερνικούσαν τα εμπόδια που εμφανίζονταν, και έκαναν πολλούς χωριανούς να γίνουν μετανάστες, ενώ μέχρι λίγο καιρό πριν δεν είχαν καν απομακρυνθεί από την οικογένειά τους ή τα στενά όρια του χωριού μας. Όλα αυτά σταμάτησαν με τον ερχομό του τουρισμού στο χωριό μας.

21 Απριλίου 1967

Παρασκευή 21 Απριλίου 1967 πήγαμε στο σχολείο και στεκόμασταν στο προαύλιο γιατί το κουδούνι αργούσε  να χτυπήσει και ο νους μας πήγαινε σε εκδρομή. Κάποια στιγμή χτυπά το κουδούνι, όλοι στη γραμμή, ο διευθυντής στο πλατύσκαλο παρόντες μόνο οι δάσκαλοι που μέναν στο χωριό. Σήμερα δεν θα κάνετε μάθημα, έγινε πραξικόπημα, πάτε ήσυχα στα σπίτια σας και μη λέτε τίποτα στο δρόμο. Μόλις βγήκαμε από την αυλή του σχολείου αρχίσαμε να τρέχουμε και να φωνάζουμε από τη χαρά που δεν είχαμε μάθημα. Βγαίνοντας στο κεντρικό δρόμο του χωριού μας ρωτά ένας γιατί δεν έχετε μάθημα και κάποιος απαντά " ο διευθυντής μας είπε ότι έγινε πραξικόπημα αλλά να μην το πούμε σε κανέναν". Φτάνω στο σπίτι και η μάνα μου ανοίγει το ραδιόφωνο για να καταλάβει τι γίνεται, το ράδιο παίζει εμβατήρια και δημοτικά τραγούδια. Ο πατέρας έρχεται σπίτι, ο χωροφύλακας του είπε να κλείσει το μαγαζί. Στην αυλή κι άλλα παιδιά της γειτονιάς παίζουμε. Μια φωνή από απέναντι " ήρθε ο χωροφύλακας και πήρε τον Τάκη, ύστερα από λίγο άλλη γειτόνισσα "πήραν και το Γιάννη", άλλη φωνή και τον Στέργιο. Το ραδιόφωνο εμβατήρια και δημοτικά!!! 

Οι αντιστασιακοί του χωριού.

 

ΣΗΜΑΝΤΗΡΑΚΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ

Με τον όρο Εθνική Αντίσταση ορίζεται η δράση αντάρτικων οργανώσεων κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου εναντίον των δυνάμεων Κατοχής,  με στόχο την απελευθέρωση της Ελλάδας. Η αντίσταση ξεκίνησε σχεδόν αμέσως μετά την πτώση και τη συνθηκολόγηση της Ελλάδας,  τον Απρίλιο του 1941. Τη νύχτα της 30ης Μαΐου 1941, δύο νέοι φοιτητές, ο Μανώλης Γλέζος της Ανωτάτης Σχολής Οικονομικών και Εμπορικών Επιστημών και ο Απόστολος Σάντας της Νομικής, σκαρφαλώνουν στον Ιερό Βράχο από τη βορειοδυτική πλευρά και χωρίς να γίνουν αντιληπτοί από τη γερμανική φρουρά πλησιάζουν τον ιστό και κατεβάζουν τη σβάστικα. Σταδιακά, η αντίσταση κατά των κατακτητών άρχισε να απλώνεται και να οργανώνεται. Στις 11 Σεπτεμβρίου 1941 ανακοινώθηκε η ίδρυση του Εθνικού Δημοκρατικού Ελληνικού Συνδέσμου (ΕΔΕΣ). Στις 27 Σεπτεμβρίου 1941 ιδρύθηκε το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο (ΕΑΜ). Τον Οκτώβριο του 1942, ιδρύθηκε η οργάνωση Εθνική και Κοινωνική Απελευθέρωση (ΕΚΚΑ).Επίσης ακολούθησαν και άλλες αντιστασιακές ομάδες που αναγνωρίζονται επίσημα από το ελληνικό κράτος.

ΚΑΖΑΝΤΗΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ

Από τις αρχές του 1942 η αντίσταση του ελληνικού λαού κατά των κατακτητών άρχισε να παίρνει μαζική μορφή. Το Φεβρουάριο του 1942 η κεντρική επιτροπή του ΕΑΜ αποφάσισε την ίδρυση ένοπλων ανταρτικών σωμάτων, στα οποία δόθηκε η ονομασία Ελληνικός Λαϊκός Απελευθερωτικός Στρατός (ΕΛΑΣ). Επικεφαλής τους ορίστηκε από το ΕΑΜ ο γεωπόνος από τη Λαμία Θανάσης Κλάρας, ο οποίος διάλεξε το ψευδώνυμο Άρης Βελουχιώτης. Στόχοι της δράσης των αντιστασιακών ομάδων στην ύπαιθρο, κατά τα πρώτα χρόνια της αντίστασης, υπήρξαν κυρίως οι Ιταλοί και μετά οι Γερμανοί που κατείχαν τις περιοχές στις οποίες έδρασαν οι κυριότερες ένοπλες αντιστασιακές ομάδες. Οι επιθέσεις που δέχονταν από τους αντάρτες, είχαν ως αποτέλεσμα να απαντούν συχνά με πράξεις αντιποίνων οι οποίες είχαν να κάνουν είτε με μαζικές εκτελέσεις κρατουμένων, είτε με καταστροφές χωριών και εκτελέσεις άμαχου πληθυσμού. Από την πρώτη στιγμή της έναρξης της αντιστασιακής δραστηριότητας, οι κάτοικοι του χωριού, δεν χρειάστηκε να αμφιταλαντευτούν, αφού στήριξαν τους αντάρτες στο βουνό με κάθε τρόπο, είτε με συμμετοχή σε αυτούς, είτε με παροχή τροφίμων, από τα λιγοστά που είχαν,  είτε με άλλους τρόπους.

ΧΑΤΖΗΑΜΑΛΛΟΣ ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ

Το κράτος τίμησε τους ήρωες μας, αυτούς που αντιστάθηκαν για να διατηρηθεί η Δημοκρατία που με τη στάση ζωής και την αυτοθυσία τους έγραψαν μια ηρωική σελίδα στην ιστορία του τόπου μας τιμώντας τους με την απονομή αναμνηστικών μεταλλίων στους συμμετέχοντες».

ΚΑΖΑΝΤΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ

ΑΠΟ ΤΟΝ ΦΟΙΝΙΚΑ ΣΤΗ ΔΡΑΧΜΗ... ΚΑΙ ΑΠΟ ΤΗ ΔΡΑΧΜΗ ΣΤΟ ΕΥΡΩ!!!

 

Στα πολύ παλιά χρόνια, όταν ο άνθρωπος εγκαταστάθηκε μόνιμα σε οικισμούς, άρχισε να καλλιεργεί τη γη και να εκτρέφει ζώα. Στην αρχή οι συναλλαγές γίνονταν με ανταλλαγή προϊόντων. Αργότερα τα προϊόντα ανταλλάσσονταν με ζώα ή δέρματα ζώων. Με το πέρασμα των χρόνων τα ζώα αντικαταστάθηκαν από κομμάτια μετάλλου που είχαν συγκεκριμένο βάρος. Αυτά τα ονόμαζαν τάλαντα και το σχήμα τους θύμιζε το σχήμα του δέρματος του βοδιού.Το είδος όμως εκείνο που θεωρείται πρόδρομος του νομίσματος ήταν οι οβελοί. Οι οβελοί ήταν σιδερένιοι και έμοιαζαν με σούβλες.Σιδερένιοι οβελοί. Το πάχος του κάθε οβελού ήταν τέτοιο, ώστε το ανθρώπινο χέρι  να μπορεί να κρατά συγχρόνως έξι. Tο πρώτο νόμισμα του ελληνικού κράτους ήταν ο φοίνικας. Κάθε φοίνικας είχε 100 λεπτά. Τα νομίσματα αυτά ονομάστηκαν έτσι, γιατί απεικόνιζαν το μυθικό πουλί φοίνικα που ξαναγεννιέται από τις στάχτες του. Η δραχμή ως επίσημο νόμισμα του ελληνικού κράτους καθιερώθηκε το 1833 επί αντιβασιλείας 'Οθωνος, η οποία αντικατέστησε το φοίνικα. Η λέξη δραχμή προέρχεται από το ρήμα δράττω που σημαίνει κρατώ. Οι 'Ελληνες μαζί της διήνυσαν μία κοινή πορεία εκατοντάδων χρόνων. Το βράδυ της 31ης Δεκεμβρίου 2001 η δραχμή έφυγε οριστικά από τη ζωή μας και το ευρώ άρχισε τη δική του πορεία. Η Ελλάδα εντάχθηκε στη ζώνη του ευρώ και η αμετάκλητη ισοτιμία μετατροπής της δραχμής σε ευρώ ορίστηκε σε: 1 ευρώ = 340,750 δραχμές. Το σύμβολο του ευρώ καθώς και το όνομα του προέρχονται από τη λέξη "Ευρώπη", το όνομα της ηπείρου μας. Το σύμβολο του είναι το €. Είναι δηλαδή ένα "Ε" με δύο παράλληλες γραμμές που συμβολίζει, όπως είπαν αυτοί που το σχεδίασαν, την σταθερότητα του. Πρόκειται δηλαδή για ένα ισχυρό νόμισμα που θα έχει μεγάλη και σταθερή αξία σε όλες τις χώρες του κόσμου, όπως το δολάριο ($) των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής και το γιεν (¥) της Ιαπωνίας. Το όνομα και το σύμβολο του νέου νομίσματος αποφασίστηκε στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο που έγινε στη Μαδρίτη στις 15 και 16 Δεκεμβρίου του 1995. Όλα τα νομίσματα έχουν μια διεθνή συντομογραφία. Η διεθνής συντομογραφία της δραχμής είναι GRD (GReek Drachma = ελληνική δραχμή) Η διεθνής συντομογραφία του ευρώ είναι EUR. Έτσι τερματίζεται η 170χρονη πορεία του εθνικού μας νομίσματος της δραχμής. Μια πορεία περιπετειώδης και συχνά γεμάτη εξευτελισμούς, καθώς η δραχμή γνώρισε πτωχεύσεις, διχοτομήθηκε για να εξυπηρετήσει τις πολεμικές ανάγκες του έθνους, τριχοτομήθηκε, έφτασε να κυκλοφορεί σε χαρτονόμισμα ονοματικής αξίας πολλών δισεκατομμυρίων, είδε να την ανταγωνίζεται σκληρά και να την παραγκωνίζει  η χρυσή λίρα, κατέφυγε στα βουνά κατά τη διάρκεια της Κατοχής για την εξυπηρέτηση των αναγκών της Εθνικής Αντίστασης, «ακρωτηριάστηκε» χάνοντας 3 μηδενικά (κι έτσι το χιλιάρικο έγινε... δραχμή!), υποτιμήθηκε πολλές φορές... Στο τέλος όμως, όλα αυτά τα θλιβερά γεγονότα ξεπεράστηκαν και η δραχμή εμφανίστηκε τα τελευταία χρόνια της ζωής της με την αρχική της λάμψη και ισχύ!!! Η ιστορία όμως δεν πρέπει να λησμονείται. Και φυσικά αυτό ισχύει και για την 170χρονη πορεία της δραχμής.

Η αγγλική κατοχή

Ο Γερμανός διοικητής για την περιφέρεια του Αιγαίου, στρατηγός Βάγκνερ, υπογράφει στο κοινοτικό γραφείο της Σύμης, 

την παράδοση των Δωδεκανήσων – Η φωτο από το Imperial War Museum

Την Τρίτη 8 Μάη 1945, την ημέρα που το Βερολίνο έπεφτε στα χέρια του Κόκκινου Στρατού, ο Γερμανός διοικητής των στρατιωτικών δυνάμεων Δωδεκανήσου, Οτο Βάγκνερ, υπογράφει, στη Σύμη, την παράδοση των γερμανικών στρατευμάτων της Νοτιοανατολικής Μεσογείου και παραδίδει στον Άγγλο ταξίαρχο Φ. Μόφφατ τα Δωδεκάνησα. Η Γερμανική κατοχή τελείωσε και άρχιζε η τρίχρονη Αγγλική κατοχή. Ο Δωδεκανησιακός λαός χαιρέτησε με ενθουσιασμό, για άλλη μια φορά, τον ερχομό των Άγγλων. Γρήγορα όμως οι ελπίδες του διαψεύστηκαν. Οι Άγγλοι είχαν άλλα σχέδια για τα Δωδεκάνησα. Κράτησαν σε ισχύ την ιταλική φασιστική νομοθεσία, την εφάρμοσαν σκληρά και όπου τον έβρισκαν ελλιπή, με προκηρύξεις της βρετανικής στρατιωτικής διοίκησης συμπλήρωναν τον φασιστικό νόμο. Στο Παρίσι στις 27 Ιούνη 1946, οι Υπουργοί των Εξωτερικών των τεσσάρων νικητριών Δυνάμεων (ΗΠΑ, Μεγάλη Βρετανία, Γαλλία και Σοβιετική Ένωση) συζητούν: Στο τέλος της συνεδρίασης ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μπέρνς, παρατηρεί ότι μετά τη ρύθμιση των γαλλο-ιταλικών συνόρων, είναι πλέον καιρός να εξετάσει η Διάσκεψη το θέμα της Δωδεκανήσου. Αμέσως ο υπουργός Εξωτερικών της ΕΣΣΔ Μολότωφ δήλωσε ότι «τελείωσε τη μελέτη του Δωδεκανησιακού και συμφωνεί τα Δωδεκάνησα να επιστραφούν στην Ελλάδα». Η πρόταση έγινε ομόφωνα δεκτή με τον όρο του αφοπλισμού των νησιών. Η απόφαση γίνεται δεκτή με ενθουσιασμό. Στις 31 Μάρτη 1947 ο Άγγλος διοικητής των Δυνάμεων Κατοχής Δωδεκανήσου ταξίαρχος Α.Σ. Πάρκερ παραδίδει τη Στρατιωτική Διοίκηση στον αντιναύαρχο Περικλή Ιωαννίδη. Στις 9 Γενάρη 1948, δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως ο Νόμος 518/1948 «Περί προσαρτήσεως της Δωδεκανήσου εις την Ελλάδα», που ψηφίστηκε ομόφωνα από την  Δ΄ Αναθεωρητικής Βουλής των Ελλήνων , ο οποίος στο άρθρο 1 αναφέρει: «Αι νήσοι της Δωδεκανήσου Αστυπάλαια, Ρόδος, Χάλκη, Κάρπαθος, Κάσος, Τήλος, Νίσυρος, Κάλυμνος, Λέρος, Πάτμος, Λειψοί, Σύμη, Κως και Καστελλόριζον, ως και αι παρακείμεναι νησίδες, είναι προσηρτημέναι εις το Ελληνικόν Κράτος από της 28 Οκτωβρίου 1947». Η επίσημη τελετή για την Ένωση της Δωδεκανήσου με την Ελλάδα έγινε στις 7 Μάρτη του 1948.

Ο ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ της 28.6.1946

Ιστορία της Καρδάμαινας και γενικά της Δωδεκανήσου κατά την Ιταλοκρατία

 Ο Λαός της Δωδεκανήσου, λαβωμένος από την τούρκικη σκλαβιά, ήλπιζε στην απελευθέρωση του έστω και μετά από τέσσερις αιώνες. Ούτε τότε όμως κατάφερε να απαλλαγεί από το ζυγό του κατακτητή, καθώς λίγους μήνες προτού η Ελλάδα απελευθερωθεί στους βαλκανικούς πολέμους του 1912, τα νησιά της Δωδεκανήσου, τα κατέλαβαν οι Ιταλοί. Έτσι, ξεκινά μια νέα υποδούλωση για τη Κω, τώρα πια στους Ιταλούς κατακτητές, η οποία θα κρατήσει περίπου 35 χρόνια. Η Ιταλία παρουσιάστηκε στα Δωδεκάνησα ως σύμμαχος, απελευθερωτής, ο λαός της επιφύλαξε ένθερμη υποδοχή και αναπτύχθηκε μια ελληνοιταλική φιλία. Οι Ιταλικές αρχές έφτιαξαν δρόμους, τα σχολεία αναβαθμίστηκαν, οι κάτοικοι άρχισαν να μορφώνονται, ήταν ελεύθεροι να διατηρούν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα και το βιοτικό τους επίπεδο άλλαξε από εξευτελιστικό σε αξιοπρεπές. Η δεύτερη φάση της Ιταλοκρατίας στη Κω και τα Δωδεκάνησα, ήταν η εποχή του φασισμού. Παρόλα αυτά επί Ιταλών, έγιναν πολλά έργα κοινής ωφέλειας όπως διάνοιξη δρόμων, κατασκευή κτιρίων κ.α. , αλλά οι κάτοικοι θεωρούνταν Ιταλοί υπήκοοι της Δωδεκανήσου, με κύριο μέλημα των αρχών τον αφελληνισμό τους. Αυτό το επιδίωκαν με επιβλητικές ιταλικές γιορτές, με μικτούς γάμους, με κατάργηση του ελληνικού τύπου με ιταλική γλώσσα στα σχολεία κ.α. Με την κήρυξη του πολέμου το 1939, η Κως βρίσκεται σε συναγερμό πολέμου και αν και αποκομμένη από τα νέα της υπόλοιπης Ελλάδας, συμπαραστεκόταν ηθικά στον ελληνισμό που αγωνιζόταν. Με την είσοδο των Γερμανών στην Αθήνα το 1941, κάποιοι από αυτούς εγκαταστάθηκαν και στη Κω, οι οποίοι επικράτησαν των Ιταλών. Αυτό ήταν το τέλος της Ιταλικής κατοχής στα Δωδεκάνησα, τέλος βίαιο, απάνθρωπο που προκάλεσε τον οίκτο των ντόπιων, οι οποίοι προσπαθούσαν να το σταματήσουν παρά τα όσα είχαν υποφέρει από αυτούς. Η περίοδος της Ιταλοκρατίας, αν και πολύ σύντομη χρονικά, αποτελεί την κρισιμότερη περίοδο της καθόλου Ιστορίας της Δωδεκανήσου, γιατί ο νέος κατακτητής, διαφορετικός τελείως από τον προηγούμενο, που δεν ήταν μάλιστα χριστιανός, μετήλθε καταχθόνια μέσα και σχέδια, για να επιτύχει την αλλοίωση της εθνικής συνείδησης και την εγκατάλειψη της πατρώας πίστης των Δωδεκανησίων, με σκοπό την  μόνιμη προσάρτηση της Δωδεκανήσου στην Ιταλία, γεγονός το οποίο μόνο με τον αφελληνισμό και την μεταστροφή του λαού στην Ρωμαιοκαθολική Eκκλησία μπορούσε να υλοποιηθεί. Η Εκκλησία παρούσα σ᾽ όλη αυτή την δύσκολη περίοδο για να ανακουφίσει το λαό. Ακολούθησαν τα γεγονότα της παραιτήσεως των Μητροπολιτών Ρόδου και Καλύμνου και ο θάνατος του Καρπάθου Γερμανού, ο οποίος επήλθε από τις κακουχίες που υπέστη. Η Μητροπόλεις της Δωδεκανήσου άλλαξαν σελίδα με την εκλογή νέων Ιεραρχών. Κανείς όμως δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι τα πρόσωπα που βάσταξαν τον καύσωνα της ημέρας και τον παγετό της νυκτός κατά την περίοδο της ιταλικής κατοχής αδικήθηκαν. Βρέθηκαν στην δίνη των περιστάσεων και πραγματικά θυσιάστηκαν για τον λαό τους. Ανεξαρτήτως όμως προσώπων η Εκκλησία στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων και απέβη η σωστική κιβωτός για τον λαό της Δωδεκανήσου. Ίσως σε καμιά άλλη περίοδο της ιστορίας της δεν διαδραμάτισε τόσο σημαίνοντα ρόλο όσο κατά την Ιταλοκρατία.

Η σφαγή της Κω

Η Κως καταλήφθηκε από την Ιταλία κατά τον Ιταλο-Τουρκικό πόλεμο του 1912, ο οποίος τερμάτισε τη μακρά οθωμανική κυριαρχία στο νησί. Κατά τη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, η Κως έγινε σημαντική λόγω ενός αεροδρομίου κοντά στην Αντιμάχεια. Η ανακωχή της Cassibile στις 8 Σεπτεμβρίου 1943, η οποία όριζε την παράδοση της Ιταλίας στους Συμμάχους, προκάλεσε ενθουσιασμό τόσο στον ιταλικό στρατό όσο στον τοπικό πληθυσμό με την ελπίδα ότι θα τελειώσει σύντομα ο πόλεμος. Οι λίγοι Γερμανοί στο νησί συνελήφθησαν και εύκολα αφοπλίστηκαν. Λίγο αργότερα, περισσότεροι από 1.500 Βρετανοί προσγειώθηκαν στην Κω για να βοηθήσουν τους περίπου 4.000 Ιταλούς στρατιώτες να υπερασπιστούν το νησί από μια πιθανή γερμανική εισβολή.Την αυγή της 3ης Οκτωβρίου, η 22η γερμανική αερομεταφερόμενη μεραρχία προσγείωσης (τότε σταθμευμένη στην Κρήτη), με επικεφαλής τον στρατηγό Φρίντριχ-Βίλχελμ Μύλλερ, ξεκίνησε την Επιχείρηση «Πολική Αρκούδα» με προσγείωση σε τρεις διαφορετικές τοποθεσίες στο νησί, τόσο από τη θάλασσα όσο και από τον αέρα. Κατά τη διάρκεια της μάχης δεν υπήρχε συντονισμός μεταξύ των Ιταλών και των Βρετανών, η RAF δεν μπόρεσε να παράσχει αεροπορική κάλυψη και η έλλειψη επαρκούς πυροβολικού επέτρεψε στο 10ο Σώμα της Λουφτβάφε να πραγματοποιήσει εναέριους βομβαρδισμούς. Έτσι, παρόλο που οι επίγειες δυνάμεις που υπερασπίζονταν την Κω ξεπερνούσαν κατά πολύ τις Γερμανικές (περίπου 5.500 Άγγλοι και Ιταλοί έναντι 1.000 περίπου Γερμανών), παραδόθηκαν στις 4 Οκτωβρίου. Συνολικά 1.388 Βρετανοί και 3.145 Ιταλοί συνελήφθησαν και συγκεντρώθηκαν στο Κάστρο Νεράτζια της πόλης της Κω. Πηγή Βικιπαίδεια

Η Καρδάμαινα εκτός τής ισοπέδωσης, πλήρωσε το τίμημα με 9 νεκρούς.

Ο Γερασκλής Στυλιανός μας διηγείται την ημέρα του βομβαρδισμού της Καρδάμαινας όπως την έζησε σε ηλικία 12 ετών.

Μετοίκησης των χωρικών

 

Αξίζει να παραθέσουμε το ιστορικό της μετοίκησης των χωρικών από την Παλαιά Καρδάμαινα στην Νέα. Είναι γνωστό ότι οι κάτοικοι Αντιμάχειας και Καρδάμαινας αποτελούσαν ως το 1850 περίπου, μια κοινότητα και κατοικούσαν μέσα στο μεγάλο κάστρο της Αντιμάχειας. Φαίνεται ότι ήταν αρκετοί για να έχουν δυο ενορίες, της Αγίας Παρασκευής και του Αγίου Νικολάου μέσα στο στενό χώρο του φρουρίου.Έμεναν αναγκαστικά κλεισμένοι εκεί από τον φόβο των πειρατών, Αλγερινών και Σαρακηνών,που λυμαίνονταν και καταδυνάστευαν την άσπρη θάλασσα.Έβγαιναν μόνο την ημέρα,για να καλλιεργήσουν και να φροντίσουν τα κτήματά τους,ενώ το βράδυ,με το βασίλεμα του ήλιου,έπρεπε να βρίσκονται μέσα στο κάστρο, για να κλείσει και να σφιχτομανταλωθεί η μεγάλη πόρτα... Η επανάσταση του 1821 τους βρήκε συγκεντρωμένους, καθώς μας διηγούνται οι παππούδες μας, στο κάστρο,μεγάλο Ενετικό φρούριο, χτισμένο το 1494. Σαν τέλειωσε ο Αγώνας και έλειψε ο φόβος των κουρσάρων, βγήκαν γύρω στο 1850 από το στενό και περιορισμένο χώρο του τείχους, για να εγκατασταθούν στον ανοιχτό και ελεύθερο κάμπο. Μοιράστηκαν σε δυο ομάδες. Η μια κατευθύνθηκε στα ΒΔ του κάστρου σ'ένα απλόχωρο οροπέδιο 200 μέτρα περίπου υψόμετρο με αρκετά ήμερα και άγρια δέντρα και στάθμευσε στην σημερινή Αντιμάχεια...Η άλλη ομάδα κατηφόρισε προς τα ΝΔ και εγκαταστάθηκε, κατά το μεγαλύτερο μέρος της, σε μια κοιλάδα, κατάφυτη από δέντρα καρποφόρα και αμπελάκια, που την διαρρέει ένας ξεροπόταμος και απέχει 20 λεπτά της ώρας,περίπου, ποδαρόδρομο από την παραλία...Όσοι εγκαταστάθηκαν στην Παλαιά Καρδάμαινα, που ήταν και οι περισσότεροι, όπως είπαμε, δεν μπόρεσαν να στεριώσουν και να παραμείνουν στην όμορφη τούτη κοιλάδα παρά πάνω από 30-40 χρόνια. Όπως ήταν βαλτώδους το μέρος από τα νερά του ποταμού που λίμναζαν το καλοκαίρι, η ελονοσία μάστιζε τον πληθυσμό και δεν άφηνε το χωριό να αναπτυχθεί και να προκόψει. Οι χωρικοί πίστευαν ότι το μέρος εκείνο ήταν στοιχειωμένο και για τούτο οι οικογένειες παραμέναν στις 39. Μόλις γίνονταν 40, έπρεπε κάποια από αυτές να ξεκληριστεί από τις<θέρμες>.Το ζήτημα αυτό της υγείας και της προόδου του τόπου έβαλε σε σκέψεις τους προύχοντες του χωριού και αφού το συζήτησαν πολλές φορές και εκτεταμένα,κατέληξαν στην απόφαση να το εγκαταλείψουν και να κατεβούν στην παραλία, στην σημερινή Καρδάμαινα...Μα η μεταφορά του χωριού δεν ήταν εύκολο πράγμα όσο το νόμιζαν.  Άλλο να το συζητάς κι άλλο να το εφαρμόζεις.Οι περισσότεροι από τους χωρικούς ήταν φτωχοί εργάτες και μικρογεωργοί και δεν είχαν, φυσικά την οικονομική ευχέρεια να χτίσουν άλλο σπίτι και να το αναστηλώσουν. Έπειτα το σπουδαιότερο, χρειάζονταν και μεγάλες διατυπώσεις και διαβήματα στην Οθωμανική Κυβέρνηση για να τους παραχωρήσει την άδεια της μετοίκησης. Έστελναν και ξανάστελναν αναφορές και επιτροπές στον Βαλή της Ρόδου και στον Καϊμακάμη της Κω και τους παρακαλούσαν να μεσολαβήσουν στον Σουλτάνο, για να ευδοκήσει να τους δοθεί η άδεια,μα του κακού!...Φαίνεται όμως, όπως αποδεικνύεται και από άλλες πληροφορίες,ότι, παρά τους αγώνες και την προσπάθεια που κατέβαλλαν επί τόσα χρόνια για να επιτύχουν την συγκατάθεση της Τουρκικής Κυβέρνησης ώστε να μεταφερθούν στην παραλία, μόλις το 1875-1885 άρχισαν σιγά-σιγά να κατηφορίζουν και να χτίζουν το νέο τους χωριό... Μ'αυτό τον τρόπο κτίστηκε σιγά-σιγά το χωριό που ονομάσθηκε Νεα Καρδάμαινα, με την νέα εκκλησία του.

Αποσπάσματα από το βιβλίο"το χρονικό μιας οικογένειας" Η.Μ.ΚΑΡΑΝΑΣΤΑΣΗ 1977.