Το αλώνι

 

Το αλώνι είναι στρογγυλός επίπεδος χώρος που χρησιμοποιείται για το αλώνισμα (δηλ. τον διαχωρισμό του καρπού από τα άχυρα) των δημητριακών (σιτάρι, κριθάρι, κ.λ.π.). Περικλείεται από πέτρες. Τα αλώνια κατασκευάζονταν σε ανοιχτά μέρη, υψώματα ή ρεματιές, σε μέρη δηλαδή όπου φυσάει δυνατός αέρας και βοηθάει στο λίχνισμα. Στο κέντρο του αλωνιού βρισκόταν ένα χοντρό γερό ξύλο, συνήθως από πουρνάρι, μπηγμένο βαθιά στο χώμα, ο στιχερός ή στέτζιρος.  Πάνω του έδεναν την τριχιά (χοντρό σχοινί) και μακρύ όσο η ακτίνα του κύκλου του αλωνιού, ή δύο τριχιές αν δούλευαν δύο άλογα ή βόδια.

Το αλώνισμα γινόταν τον Ιούλιο μήνα (Αλωνάρης), σε μέρες ηλιόλουστες μέχρι τις 5 το απόγευμα,  για να είναι στεγνά τα δεμάτια σιταριού και να σπάζουν εύκολα. Γέμιζαν όλο τον χώρο του αλωνιού με δεμάτια σιταριού. Τα ζώα με την βοήθεια του αλωνάρη βάδιζαν κυκλικά μέσα στο αλώνι και το βάρος των ποδιών τους έσπαζε τον καρπό των σιτηρών. Πολλές φορές για να είναι πιο αποτελεσματικό το αλώνισμα χρησιμοποιούσαν τον βολόσυρο, μια ξύλινη σβάρνα, εμπρός λίγο στενότερη και λίγο ανυψωμένη για να κυλάει ευκολότερα πάνω στα στάχυα. Με το ηλιοβασίλεμα μόλις άρχιζε το πρώτο φύσημα του αγέρα γινόταν το λίχνισμα.

Δηλαδή πετούσαν με το ξυλόφτιαρο το μίγμα άχυρου - σιταριού ψηλά. Ο αέρας παρέσυρε το άχυρο μακριά και άφηνε τους σπόρους του σιταριού να πέσουν στο αλώνι. Μετά τοποθετείται ο καρπός στα τσουβάλια και μεταφέρεται στον μύλο, ενώ τα άχυρα μετατρέπονται σε αχυρόμπαλες και αποθηκεύονται για το τάισμα των ζώων.