Ο ανεμόμυλος αποτελεί «το πιο σύνθετο δημιούργημα μηχανισμού ευρείας χρήσεως της προβιομηχανικής τεχνολογίας», Ιδιαίτερα στα νησιά, η χρήση των ανεμόμυλων υπήρξε αρκετά εκτεταμένη για το άλεσμα των δημητριακών, κυρίως κριθαριού και σιταριού, που αποτελούσαν τη βάση της διατροφής των νησιωτών για πολλά χρόνια. Οι ανεμόμυλοι χρησιμοποιούν την κινητική ενέργεια του ανέμου (αιολική ενέργεια) για να παράγουν έργο. Η λειτουργία τους στηρίζεται στους έλικες με πτερύγια που κινούνται από τον άνεμο που φυσά. Στην Ελλάδα ειδικότερα εντοπίζουμε τέσσερις τύπους ανεμόμυλων που έχουν αρκετές διαφορές μορφολογικά και λειτουργικά, από τους αντίστοιχους ευρωπαϊκούς. Αυτοί είναι οι: 1. ταράλης κατακόρυφου άξονα ή ταβλόμυλος 2. ταράλης οριζόντιου άξονα 3. αξετροχάρης ή μονόπαντος ή μονόκαιρος 4. ξετροχάρης. Είναι ο πιο διαδεδομένος τύπος ανεμόμυλου στην Ελλάδα, κυρίως στα αιγαιοπελαγίτικα νησιά. Ο μηχανισμός του ανεμόμυλου έχει σύστημα οριζόντιου άξονα- κατακόρυφων πτερυγίων και διαιρείται σε τρεις μικρότερους μηχανισμούς:
1. τον κινητικό Βρισκόταν έξω από τον πυργόμυλο και είχε σκοπό να μετατρέπει τη δύναμη του αέρα σε κίνηση. Περιελάμβανε δύο βοηθητικά συστήματα, ένα για τη μετάδοση της κίνησης στις μυλόπετρες και ένα για τη διακοπή της κίνησης.
2. τον αλεστικό Εκπλήρωνε τη βασική λειτουργία του ανεμόμυλου, το άλεσμα, και είχε τρία βοηθητικά συστήματα. Ένα για την τροφοδότηση, ένα για τη ρύθμιση των μυλοπετρών και ένα για τη συλλογή του παραγόμενου αλευριού και
3. την ειδική διάταξη περιστροφής της φτερωτής ανάλογα με την διεύθυνση του ανέμου, ώστε να γίνεται η καλύτερη δυνατή εκμετάλλευσή του. Αυτός ο μηχανισμός ήταν και το μεγάλο πλεονέκτημα αυτών των ανεμόμυλων. Η τοποθέτηση του μηχανισμού γινόταν σε πέτρινο κτίσμα, τύπου πύργου (πυργόμυλος), κυλινδρικού σχήματος. Όπως θα περίμενε κανείς, οι ανεμόμυλοι χτίζονταν σε περιοχές όπου υπήρχε κατάλληλος άνεμος, τόσο σε συχνότητα όσο και σε ένταση. Οι τοποθεσίες που συγκέντρωναν αυτές τις προϋποθέσεις, ονομάζονταν μυλοτόπια. Οι θέσεις αυτές ήταν σχεδόν πάντα σε ύψωμα ή οροπέδιο, σε λόφους, σε ρεματιές, στην έξοδο κάποιου φαραγγιού, σε ακρωτήρια… Η κατασκευή τους ήταν δύσκολη και πολυδάπανη και απασχολούνταν εξειδικευμένοι μυλομαραγκοί, ξυλουργοί, κτιστάδες, σιδεράδες και αγωγιάτες. Η μεγάλη δυσκολία στη κατασκευή των ανεμόμυλων έγκειται στο ότι η ανέγερση του πύργου και η τοποθέτηση του μηχανισμού έπρεπε να προχωρούν παράλληλα, γιατί πύργος και μηχανισμός ήταν συνδεδεμένοι μεταξύ τους.
Η λειτουργία του ανεμόμυλου
Η ενέργεια του ανέμου μεταβιβάζεται στην φτερωτή, με στροφική κίνηση σε κατακόρυφο επίπεδο και στον οριζόντιο άξονά της. Στη συνέχεια, μέσα από τα κατάλληλα γρανάζια μεταβιβάζεται στον κατακόρυφο άξονα και τέλος στην πάνω μυλόπετρα η οποία εκτελεί στροφική κίνηση σε οριζόντιο επίπεδο. Η μυλόπετρα περιστρέφεται με τη βοήθεια της ρόδας, ενός ξύλινου οδοντικού τροχού, που εφάπτεται με την φτερωτή. Για να περιστραφεί η φτερωτή ώστε να προσανατολιστεί κάθετα με τη ροή του ανέμου, ο μυλωνάς κάνει το ντριτσάρισμα, με λοστό που τοποθετείται σε κατάλληλες τρύπες. Η ταχύτητα της περιστροφής εξαρτάται από την επιφάνεια των πανιών. Το φρενάρισμα γίνεται με τη βοήθεια ενός χοντρού σχοινιού του σοκορόσχοινου , που είναι δεμένο στέρεα γύρω από τον άξονα. Το σιτάρι (ή το κριθάρι κ.λ.π. ) τοποθετείται στην κοφινάδα, που είναι σαν ξύλινο χωνί, η οποία συνδέεται με τον «ταιστή», μια σέσουλα που οδηγεί το σιτάρι στη μυλόπετρα. Το αλεσμένο σιτάρι, το αλεύρι, συγκεντρώνεται σε τσουβάλια ή στην αλευροκασέλα. Η χρήση του ανεμόμυλου ως κινητήριας μηχανής εγκαταλείπεται μόλις στα μέσα του προηγούμενου αιώνα. Είναι η εποχή που εξαπλώνονται ραγδαία τα συμβατικά καύσιμα και ο ηλεκτρισμός, ο οποίος φτάνει ως τα πιο απομακρυσμένα σημεία.
δείτε το βίντεο για να καταλάβετε την κατασκευή και λειτουργία του ανεμόμυλου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου