Ο αργαλειός

 

Η τέχνη της κλωστοϋφαντουργίας προέρχεται από την τεχνική του πλεξίματος,την πρώτη τεχνική που χρησιμοποιήθηκε, ήδη από την αρχαιότητα,προκειμένου οι άνθρωποι να δημιουργήσουν φράχτες από κλαδιά, καλάθια,παγίδες για το κυνήγι και, πρωτίστως,δίχτυα ψαρέματος. Αντίστοιχα,η ύφανση λέγεται ότι προήλθε από τη μίμηση της φύσης γύρω μας. Ο αργαλειός, αν και υποτυπώδης στην αρχή, αποτελεί μια από τις αρχαιότερες εφευρέσεις του ανθρώπου. Είχε μάλιστα,εξαρχής ιδιαίτερη σπουδαιότητα, καθώς έλυνε και λύνει μια από τις στοιχειώδεις ανάγκες του, αυτή της προστασίας του από τα φυσικά φαινόμενα (το κρύο,τη ζέστη,τη βροχή,τον άνεμο). Κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα και στη σύγχρονη εποχή,τελειοποιήθηκαν οι τεχνικές,η δομή και ο τρόπος κατασκευής του αργαλειού, δημιουργήθηκε δε και μεγάλη ποικιλία υφασμάτων.Υπάρχουν πολλά είδη αργαλειού κάθετοι, οριζόντιοι, κ.λ.π. Ο καθιστός τύπος αργαλειού, ως βασικότερος τύπος, αποτελείται από 4 στύλους και τον σκελετό του έχει σχήμα κύβου. Πάνω στους στύλους περιστρέφονται τα «αντί» (ξύλινοι άξονες στους οποίους τυλίγεται το ύφασμα). Το ένα «αντί» βρίσκεται μπροστά στο στήθος της υφάντρας και το άλλο κάτω στα πόδια της. Στο πρώτο είναι τυλιγμένα τα χοντρά νήματα (το στημόνι) που απλώνονται και τυλίγονται στο δεύτερο «άντι» του ποδιού, αφού πρώτα περάσουν από τα «μυτάρια» (από αρχαία λέξη μύτος) και ακολουθεί η υφάντρα πατώντας τις δύο «πατήθρες» ή «ποδαρικά». Ανάμεσα στις κλωστές η υφάντρα με τη «σαΐτα» που κρατούσε στο χέρι περνάει το ‘υφάδι» στην «κρόκη» και ύστερα το πιέζει με το χτένι για να σφίξει. Έτσι συνδυάζοντας τις κινήσεις των χεριών και των ποδιών της,  κατορθώνει να φτάσει στη τελική φάση της ύφανσης. Η δουλειά στον αργαλειό απαιτούσε μεγάλη δύναμη χεριών και συντονισμό κινήσεων μια και η υφάντρα χρησιμοποιούσε παράλληλα χέρια και πόδια. Γι’ αυτό θεωρούταν πολύ κουραστική δουλειά και επίπονη. Στα παραδοσιακά χωριά κληρονομεί το από γενιά σε γενιά,γι'αυτό και φρόντιζαν ιδιαίτερα τη συντήρησή του: φυλασσόταν τμηματικά, μακριά από υγρασία,τοποθετημένο σε επίπεδη επιφάνεια για να μη λυγίσει το ξύλο, η δε συναρμολόγησή του γινόταν μόνο κατά την περίοδο χρήσης του και σε κλειστό χώρο. Στα παλιά χρόνια οι γυναίκες ασχολούνταν με το κέντημα και την ύφανση. Μάθαιναν τον αργαλειό από τις πιο ηλικιωμένες γυναίκες που σε διάφορα μέρη της Ελλάδας ονομάζονταν «μαΐστρες». Δεν υπήρχε αργαλειός σε κάθε σπίτι ούτε την τέχνη της υφαντικής την μάθαιναν όλες οι νοικοκυρές. Γι’ αυτό και όσες είχαν αργαλειό δεν κατασκεύαζαν μόνο τα ρούχα του σπιτιού τους αλλά και εμπορεύονταν τα υφαντά τους αν είχαν ανάγκη οικονομική.